04 Mar Editörlük ve Akademik Dergi Hakkında
Gelen yazıyı yayınlanana kadarki tüm sürecinde katkı sunan, (yazının ön değerlendirmesi, hakemlik, yayına hazırlanma süreçleri) gelen makalelerin danışmanlar tarafından değerlendirilip sonuçlarının editör tarafından yazara bildirilmesini sağlayan (bu noktada editörün danışman seçimi önemlidir aksi takdirde yazının yayın sürecine gidip gitmeyeceği kararını daha zor vermiş olacaktır), yayınlanan makalenin doğru, güvenilir olduğunu güvence altına alan, kabul edilen makalenin yalnızca bilimsel niteliğinden dolayı yayınlanacağının güvencesini veren, yazının yayına kabul edilme aşamasında sınırda kalan makaleler hakkında son söz hakkına sahip olan kişilere editör denir.
Genel olarak Editörde bulunması gereken özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Güvenilir
- Yayın yapılan alanda ve yayın etiğini hakkında bilgi sahibi
- Yayıncılık konusunda bilgili
- Tarafsız
- İletişimi Güçlü
- Aktif bir araştırmacı (Güncel bilgilere hâkim)
- Dergi işleyiş sürecinde aksama yaşanmaması için iyi bir organizatör
- Zaman yönetimi konusunda kabiliyetli
- Danışman seçiminde yetkin
Yazarlık, hakemlik süreçlerini değerlendiren akademisyenler ek olarak bir de editöryal board oluşturmuşsa zaten konuya hâkim oluyorlardır. Kendilerini geliştirebilecek bu işte profesyonelleşebileceklerini saylayan çeşitli belge ve kuruluşların yayınlamış olduğu yazılardan da faydalanarak kişisel gelişimlerine katkı sağlayabilirler. Bu konuda asıl önemli detay ise bu işte gönüllülüğün esas olduğudur.
Bir dergide şeffaflık çok önemlidir. Yazıların tarafsız olarak kabul edilmesi, sürecin hem yazar hem editör hem de hakem tarafından kontrol edilebilir ve durumdan haberdar olabilirliği de keza öyledir. Dergiler açısından Online(çevrimiçi) Makale Sisteminin de ayrı bir önemi vardır. Bu sistemin dergi açısından faydaları aşağıdaki başlıklar ile ifade edilebilir.
- Şeffaf değerlendirme sistemi
- Yazıların hangi aşamada olduğunu takibi
- Derginin hesap verebilirliği
Bir yazar yazısını göndereceği derginin belli özelliklere sahip olmasını istemektedir. Bu özellikler yapılan bir araştırma sonucunda aşağıdaki kriterlere göre netleştirilmiştir.
- Derginin prestiji
- Etki faktörü
- Hakemlik kalitesi
- Dergi görünürlüğü
Editör yazıyı hakeme göndermeden reddedebilir ancak reddediyorsa belli gerekçeleri olmalıdır. Bu gerekçeleri belirtirken nazik cevaplar verilmeli, bu süreçte yazarlara katkı sağlayacak şekilde ret gerekçesinin yanında o yazıdan sorumlu bölüm editörünün görüşleri de eklenerek yönlendirme yapılmalıdır. Ret gerekçeleri ise aşağıdaki maddelerde belirtilmiştir.
- Dergi kapsamına girmeme
- Yazı dili kullanımı hataları
- Dergi kurallarına uyulmaması
- Etik bir kusur saptanması